Er wordt over het algemeen veel waarde gehecht aan correct voetenwerk en in enkele scholen is het (tegenwoordig) gebruikelijk om eerst zonder hakama te trainen, zodat de voeten zichtbaar zijn voor de leraar. Pas als het voetenwerk in orde is wordt toestemming gegeven een hakama te dragen.
Er zijn verschillende vormen van ashisabaki de drie meest voorkomende vormen zijn:
- Okuri-ashi 送足 (schuif-pas)
- Ayumi-ashi 歩み足 (passeer-pas)
- Tsugi-ashi 继足 (uitvals-pas)
Ashisabaki 足捌き
De voeten kunnen afhankelijk van de school of situatie op verschillende wijzen te opzichte van elkaar staan.
Verder kan een school de voorkeur geven aan issoku ashisabaki (enkelstaps-voetenwerk), waarbij een uitval of ontwijking wordt bereikt door het verplaatsen van één van de twee voeten of meerstaps-voetenwerk.
Taisabaki 体捌き (lichaamsbeweging) volgt uit een goede ashisabaki. Bij taisabaki is het verder belangrijk dat het lichaam als een geheel beweegt.
Een veel voorkomende fout is bijvoorbeeld om alleen (of eerst) het hoofd opzij te bewegen (door de nek te buigen) en daarna pas het lichaam te bewegen. Hiermee wordt het idee gewekt dat er voldoende taisabaki wordt gemaakt (er wordt immers niet geraakt op het hoofd), maar het lichaam is nog in de baan van de slag.
Er zijn verschillende vormen van taisabaki mogelijk, die ruwweg onder te verdelen zijn in verplaatsingen naar de omote 表 (binnenzijde=borstkant) en de ura 裏 (buitenzijde=rugkant) van de opponent.
- Ayumi-ashi 歩み足 / Chidori-ashi 千鳥足 met tenkan 転換 naar de ura 裏 zijde
- Ayumi-ashi 歩み足 / Chidori-ashi 千鳥足 naar de ura 裏 zijde
- Okuri-ashi 送足 naar de ura 裏 zijde
- Hiraki-ashi 開き足 naar de ura 裏 zijde
- Hiraki-ashi 開き足 / Okuri-ashi 送足 naar de omote 表 zijde
- Chidori-ashi 千鳥足 naar de omote 表 zijde
Taisabaki 体捌き
Wanneer een positie aangenomen wordt met het linkerbeen voor, kunnen de gespiegelde bewegingen worden uitgevoerd.
Voor leerlingen die al bekend zijn met dit begrip:
Hoewel taisabaki letterlijk lichaamsbeweging betekent, wordt de term met name gebruikt voor een beweging waarbij een aanval, geinitieerd door de opponent, wordt ontweken.
Ashi-sabaki kan voor aanvallende en ontwijkende bewegingen gebruikt, maar de term wordt vaker gebruikt voor aanvallende bewegingen.
Tussen scholen kunnen grote verschillen voorkomen in het plaatsen van de voeten. Over het algemeen zullen oudere stijlen hun voeten vlak op de vloer houden; een iets wijdere stand aannemen met de voeten niet volledig parallel. Bij scholen die ontwikkeld zijn in de Edo-periode 江戸時代 (vanaf 1603) komt het gebruik van een parallele voetstand, met de hiel van de achterste voet van de vloer en glijdende stappen vaker voor.
De reden hiervoor is waarschijnlijk te vinden in de noodzaak voor de beoefenaars van oudere scholen om stabiel op de oneven grond van een slagveld te kunnen bewegen.
