In een zen-training wordt er vaak tussen 20 en 30 minuten per keer “gezeten” afgewisseld met een loopoefening “kinhin 經行”. Er zijn meerdere wijzen om te zitten in een zen-training.
- Seiza 正座 (geknielde positie)
- Agura 胡坐 (Birmese houding, met de benen gekruisd)
- Kisshoza/Gomaza (Halve lotus met de rechter/linkervoet op het andere been)
- Kongoza こんご座 (Volledige lotushouding)
Bij elk van deze zithoudingen wordt vaak gebruik gemaakt van een zafu 座蒲 (zitkussen). Het is van belang dat de knieën contact maken met de grond. Bij elke houding wordt de rug natuurlijk gestrekt. Alsof de beoefenaar aan de kruin van het hoofd licht omhoog getrokken wordt.
De handen worden in de schoot gelegd in dhyana-mudra/zen-mudra, waarbij de dominante hand met de palm omhoog eerst wordt neergelegd en komt de andere hand daarbovenop. De toppen van de duimen raken elkaar licht.
De ogen zijn gericht op een punt op de vloer ongeveer 1,5 voor de beoefenaar. De oogleden zijn half gesloten.
Er wordt door de neus langzaam (maar natuurlijk) in- en uitgeademd. De ademhaling is laag, dat wil zeggen dat er met de buik adem wordt gehaald en niet hoog in de borstkast.
In het begin kan de beoefenaar zijn aandacht op de ademhaling richten. Elke inademing wordt geteld. Als de beoefenaar wordt afgeleid of de tel kwijtraakt, begint deze weer bij “1”.
Voor leerlingen die al bekend zijn met dit begrip:
Er zijn verschillende vormen van zazen, die voornamelijk verschillen waarop de aandacht tijdens de zazen wordt gericht.
- Concentratie (zoals op de ademhaling)
- Koan studie 公案 (introspectie a.h.v. een zen-casus)
- Shikentaza 只管打坐 (“niet anders dan alleen zitten”)
Shikentaza wordt voornamelijk met de Soto-school van zen-boeddhisme geassocieerd. Volgens Dogen Zenji 道元禅師 is shikentaza niet een methode om tot satori 悟り (verlichting) te komen, maar een uitdrukking van de reeds aanwezige buddha-natuur.
Meer informatie:
-
Website van Zen Mountain Monastery
- Dogen. Beyond Thinking: A Guide to Zen Meditation. Shambhala, 2004. ISBN 1-59030-024-6
- Kapleau, Philip (1989). The Three pillars of Zen: teaching, practice, and enlightenment. New York: Anchor Books. ISBN0-385-26093-8
- Loori, John Daido and Taigen Daniel Leighton. The art of just sitting: Essential writings of the Zen practice of shikantanza. Wisdom Publications, 2004. ISBN 0-86171-394-X
Disclaimer:
Dit artikel is onderdeel van een serie theorie-lessen. De bedoeling van deze artikelen is een achtergrond te verschaffen voor de budo-leerlingen van Kochōkai. Vanwege het introducerende karakter van deze artikelen, is er geen ruimte om diep in te gaan op elk onderwerp.
